ดู ... เบรกหน้าด้านซ้าย ประกอบด้วยจานดิสก์เบรกแบบมีช่องระบายความร้อน และคาลิเปอร์ดิสก์เบรก ในคาลิเปอร์มีกระบอกสูบ 1 ลูก ที่จะคอยดันผ้าเบรกให้หนีบสองข้างของจานดิสก์เบรก จานดิสก์เบรก อาจเรียกว่า โรเตอร์ (Rotor)
ภาพนี้ เป็นเบรกหน้าด้านขวา
ผ้าเบรกเป็นตัวสร้างความฝืดให้จานดิสก์เบรกหมุนช้าลงและหยุดหมุน การเสียดสีกันนานๆ ทั้งจานดิสก์และผ้าเบรกจะสึกทั้งคู่ แต่ผ้าเบรกจะสึกเร็วกว่า ถ้าบางน้อยกว่า 2 ม.ม. ควรเปลี่ยนใหม่ ตอนที่ผ้าเบรกสึกและผ้าเบรกบางได้ที่ มันจะทำให้เซนเซอร์สึกด้วย แล้วส่งสัญญาณการสึกของผ้าเบรกไปแสดงที่หน้าปัด BRAKE LININGS เป็นตัวเตือนผู้ขับขี่ให้รับทราบ ลองตรวจดูผ้าเบรกแต่ละล้อนะครับ ว่าบางกว่า 2 มิลหรือยัง [Click เพื่อขยายภาพ]

การตัดสินใจ ... เปลี่ยนผ้าเบรก โดยทั่วไปในการใช้รถยนต์ เราจะต้องใช้เบรกตั้งแต่สตาร์ตรถ เข้าเกียร์ ชะลอ และหยุดรถ ถ้าเบรกอยู่ดี เราก็มักไม่ได้ดูอะไรเพิ่มเติม อย่างดีก็แค่ตรวจระดับน้ำมันเบรก ถ้าระดับต่ำเราก็เติมเพิ่มเข้า การจะไปตรวจผ้าเบรกที่ล้อก็เป็นการลำบากเพราะมองไม่ค่อยจะเห็น จะรู้ว่าผ้าเบรกสึกและถึงเวลาเปลี่ยนก็ตอนที่มีสัญญาณเตือน BRAKE LININGS ที่หน้าปัด กรณีของผมยังไม่มีสัญญาณเตือน บังเอิญว่าไปให้อู่เขาถ่วงล้อ ก็ถ่วงหมดทั้ง 4 ล้อ ตอนที่ช่างเขาถอดล้อออกไปถ่วง จะมีช่างอีกคนหนึ่งเขาก็เดินมาดูเพื่อหางาน เขาก็บอกว่าผ้าเบรกบางมากแล้วนะครับ จะเปลี่ยนไปเลยไหม เพราะไหนๆ ก็ถอดล้อออกมาแล้ว ผมก็ดูผ้าเบรกมันยังหนาพอใช้งานได้ ลองสอบถามเขาเรื่องยี่ห้อผ้าเบรกและราคาค่าใช้จ่ายเพื่อเป็นข้อมูล สรุปว่าวันนั้นผมยังไม่เปลี่ยน หลังจากนั้นผมก็เตรียมการที่จะเปลี่ยนผ้าเบรก โดยการหาข้อมูลว่าจะใช้ยี่ห้ออะไร และต้องตอบคำถามอย่างมีเหตุผลว่าทำไมต้องใช้ยี่ห้อนั้น เนื่องจากเป็นชิ้นส่วนสำคัญเกี่ยวกับความปลอดภัยจะลองผิดลองถูกคงไม่เหมาะ ผมได้ซื้ออะไหล่ผ้าเบรกใหม่ที่ร้านขายอะไหล่หลังวัดฯ มาเตรียมไว้ 2 กล่อง สำหรับเบรกหน้า 1 กล่อง และเบรกหลัง 1 กล่อง (1 กล่อง มีผ้าเบรก 4 ชิ้น) ซื้ออะไหล่มาแล้วก็ลีลาอยู่นานพอสมควร กว่าจะลงมือก็ร่วม 2 เดือน ตอนที่ตัดสินใจเปลี่ยนผ้าเบรกก็ไม่มีอะไร อะไหล่พร้อม รถว่างไม่ได้ใช้งาน ร่างกายพร้อม เครื่องมือพร้อม และใจพร้อม ยอมที่จะให้มือสกปรก ... เลอะ ตัดสินใจ .... ลุย

เปลี่ยนผ้าเบรกด้วยตัวเอง ... ยากแค่ไหน และใช้เวลา ... นานไหม งานนี้ผมว่าไม่ยาก แต่เป็นงานหนัก เพราะต้องถอดล้อและหมุนน๊อตใช้แรงเยอะหน่อย ตอนเอาล้อออกและใส่กลับยกหนักหลายกิโล อีกทั้งชิ้นส่วนเบรกจะสกปรก เต็มไปด้วยฝุ่น ก็ต้องทำใจยอมรับว่าต้องเลอะมืออย่างแน่นอน มือสมัครเล่น มีเครื่องมือไม่ครบ แม่แรงมีตัวเดียว ทำทีละล้อ 4 ครั้ง ทำคนเดียวแบบสบายๆ ก็ประมาณครึ่งวัน ... ครับ

ศึกษาส่วนประกอบของ ... ผ้าเบรก

โปรดดูภาพด้านขวา นี่แหละ ... เขาคือ รูปร่างจริงของผ้าเบรก ใหม่ซิงๆ แผ่นเหล็กรูปร่างเหมือนหัวไก่ ... หรือไม่ก็หัวแพะ คางแพะ ( ... ผมว่าคนเดียว) เบรก 1 ล้อ ใช้แผ่นผ้าเบรก 2 ชิ้น ชิ้นแรกที่ด้านหลังมีโลหะสปริง 3 แง่งติดอยู่ ตรงกลางมีร่องบากไว้สำหรับใส่เซนเซอร์ ชิ้นที่สองด้านหลังเรียบไม่มีอะไร

เตรียมอะไหล่

แผ่นผ้าเบรกใหม่ จัดเตรียมแผ่นผ้าเบรกใหม่ของ E34 เบรกหน้า 2 คู่ เบรกหลัง 2 คู่ ดูให้เหมือนของเดิม ขนาดเท่าเดิม กว้าง หนา ยาว (ด้านหลังมีโลหะสปริง 3 แง่ง ก็ดูด้วย ... สำคัญ) และดูหัวแพะ คางแพะ เท่ากัน ความจริงดูเบอร์อะไหล่ก็ได้ หรือดูข้างกล่อง หรือตามที่คนขายเขาเอาให้ก็ได้

ผมใช้ยี่ห้อ Ate ทั้งหน้า และหลัง หน้าเบอร์ 7851 หลังเบอร์ 7853 เหตุผลที่ใช้ Ate คือ เหมือนของเดิม ฝรั่งเยอรมันเขาวิจัยไว้แล้วว่าอ่อนแข็งพอดีกับจานดิสก์ เคยใช้ เห็นสรรพคุณแล้ว เบรกอยู่ดี และ ราคารับได้
เปิดกล่องมาวางเรียงถ่ายรูป 4 ชิ้นซ้ายมือ ขนาดเล็กหน่อย สำหรับเบรกหลัง 4 ชิ้นขวามือ ขนาดเล็กโตกว่า สำหรับเบรกหน้า แต่ทั้งเบรกหน้า และเบรกหลัง ล้วนมี หัวแพะ คางแพะ หรือหัวไก่ เหมือนกัน

เตรียมเครื่องมือ

แปรงทองเหลือง สำหรับแปรงขัดฝุ่นบนคาลิเปอร์เบรก แปรงสีฟัน สำหรับแปรงขัดฝุ่นทั่วไปตามซอก ที่ยางกันฝุน และเซนเซอร์ ไขควงปากแบน 1 ตัว ขนาดกลาง สำหรับงัดเซนเซอร์ออก ไขควงปากแบน 1 ตัว ขนาดใหญ่ สำหรับงัดเหล็กสปริงล็อกกันผ้าเบรกสั่นออก ประแจแหวนหรือปากตาย 13 ม.ม. ประแจแอลหกเหลี่ยม 7 ม.ม. สำหรับถอด-ขันน๊อตยึดชุดคาลิเปอร์เบรก Guide Bolts (*** ตัวนี้สำคัญมาก ถ้าไม่มีทำงานนี้ไม่ได้ ผมซื้อมาต่างหาก 1 ตัว ในชุดประแจทั่วๆ ไปมักไม่ค่อยมีเบอร์นี้) ตัวดันกระบอกสูบดิสก์เบรกกลับ ถ้าไม่มีสามารถใช้คีมปากกว้างหรือท่อนไม้ดันก็ได้ ท่อโลหะทำเป็นด้ามต่อประแจแอล กระบอกฉีดยา สำหรับดูดน้ำมันเบรกออกจากกระปุกเติมน้ำมัน ไม่ให้ล้นออกตอนที่ดันกระบอกสูบดิสก์เบรกถอยกลับ หน้ากากปิดจมูก-ปาก กันฝุ่นเข้าจมูก-ปาก

หมายเหตุ ........ งานนี้เพื่อความปลอดภัย ต้องขึ้นแม่แรง ค้ำรองรับรถให้แข็งแรงมั่นคง โยกเขย่ารถดูให้ชัวส์ ที่เบรกจะมีฝุ่นและความสกปรกมาก ควรสวมถุงมือผ้า และระมัดระวังฝุ่นเข้าจมูก-ปากด้วย ... นะครับ

ขั้นตอน การถอด-ใส่ผ้าเบรก

	ภาพนี้เป็นเบรกหน้า ด้านซ้าย ถอดจุกยางที่อุดหัวน๊อตยึดคาลิเปอร์ อยู่ด้านใน มี 2 ตัว
	เครื่องมือที่สำคัญที่ใช้ถอดน๊อตก็คือประแจแอล 7 ม.ม. และท่อโลหะทำเป็นด้ามต่อ ถ้าประแจแอลตัวยาว ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ท่อโลหะทำเป็นด้ามต่อ ของผมมีตัวสั้นจึงต้องผ่อนแรง (ตอนขันน๊อตเข้า ไม่จำเป็นต้องต่อด้าม)
	ใช้ประแจแอลและด้ามต่อหมุนถอดน๊อตยึดคาลิเปอร์ตัวบน
	ถอดจุกยางที่อุดหัวน๊อตยึดคาลิเปอร์ ตัวล่าง
	ถอดน๊อตยึดคาลิเปอร์ตัวล่าง
	ถอดสปริงล็อกกันผ้าเบรกสั่น โดยใช้ไขควงปากแบนงัดออก ใช้มือช่วยกดประคองไม่ให้มันเด้งกระเด็นออก
	สปริงล็อกกันผ้าเบรกสั่นที่ถอดออกแล้ว
	ที่แผ่นผ้าเบรกหน้าซ้ายจะมีเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก ที่เห็นสายไฟสีดำ
	ถอดปลั๊กเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก
	ค่อยๆ ขยับตัวคาลิเปอร์ แล้วดึงออกมาพร้อมแผ่นผ้าเบรก ใช้ลวดมัดโยงไว้ (ไม่ควรปล่อยให้ห้อยโดยสายอ่อนเบรก) หมายเหตุ .... ตรวจดูที่คาลิเปอร์ รอบๆ กระบอกสูบดิสก์เบรก ควรแห้ง ถ้ามีฝุ่นผสมน้ำมันเปียกเยิ้ม หมายถึงมีน้ำมันเบรกรั่ว ตัวที่เสียคือยางโอริงที่ตัวกระบอกสูบดิสก์เบรก หรือผนังเป็นสนิม เป็นตามด ประมาณนี้ ต้องตรวจซ่อมตรงนี้ก่อนจึงจะใส่ผ้าเบรก
	ผ้าเบรกที่ถอดออก มี 2 ชิ้น ผ้าเบรกชิ้นใน (บน) มีตัวเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก ติดตั้งอยู่
	ของผมเปลี่ยนตอนที่ผ้าเบรกยังสึกไม่ถึงเซนเซอร์ สภาพของตัวเซนเซอร์ยังดี สมบูรณ์ ยังใช้ได้ (เปลี่ยนขณะไม่มีสัญญาณไฟเตือนบนหน้าปัด) ถ้าผ้าเบรกสึกมากจนมีไฟเตือนที่หน้าปัด ตัวเซนเซอร์ต้องใช้ตัวใหม่
	เอาไขควงปากแบนแงะตัวเซนเซอร์ตัวเก่าออก ค่อย ๆ แงะ ระมัดระวัง จะเอาเซนเซอร์นี้ไปใส่กับผ้าเบรกใหม่
	ทำความสะอาดตัวเซนเซอร์ ใช้แปรงสีฟันขัด อย่างระมัดระวัง ทำความสะอาดสายไฟ และปลั๊กของเซนเซอร์ ติดตั้งเซนเซอร์เข้ากับแผ่นผ้าเบรกอันใหม่ (ผ้าเบรกอันที่มีโลหะสปริง 3 แง่งที่ด้านหลัง)

ดันกระบอกสูบดิสก์เบรกเข้าให้มิด ผมใช้เกลียวช่วยผ่อนแรง หมุนดันเข้า อาจใช้ท่อนไม้ ดัน งัดกับคาลิเปอร์ให้มันถอยเข้าไปก็ได้ หมายเหตุ .... ตอนที่ดันกระบอกสูบดิสก์เบรกถอยกลับ จะทำให้น้ำมันเบรกถูกดันกลับเข้าไปในกระปุกเติมน้ำมันเบรก เราต้องไปดูที่กระปุกเติมน้ำมันเบรกว่าน้ำมันล้นไหม ถ้าจวนจะล้นให้เอากระบอกฉีดยาดูดออก ถ้าดันกระบอกสูบดิสก์เบรกถอยกลับไม่ได้ หมายถึงเบรกตาย ผนังกระบอกสูบดิสก์เบรกเป็นสนิม ต้องตรวจซ่อมแก้ไขให้กระบอกสูบเคลื่อนที่เข้าออกได้

	ทำความสะอาดตัวคาลิเปอร์ทั้งนอก-ใน ใช้แปรงขัด ระวังฝุ่นอันตราย นำแผ่นผ้าเบรกใหม่ อันที่มีโลหะสปริง 3 แง่งที่ด้านหลังมาใส่เข้าไปตรงกระบอกสูบเบรก (ด้านซ้ายมีตัวเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก ให้เอาสายไฟลอดออกไว้ด้านหลังคาลิเปอร์)
	กดแผ่นผ้าเบรกเข้าไปให้แน่นชิดปากกระบอกสูบเบรก

แผ่นผ้าเบรกใหม่อีกแผ่น นำมาใส่ที่ด้านนอกของโรเตอร์จานเบรก ดูเหล็ก คางแพะ หัวท้าย 2 ข้าง ให้เข้าร่อง

	นำคาลิเปอร์ที่ติดผ้าเบรกเรียบร้อยแล้วมาใส่กับตัวยึด ค่อยๆ ขยับ ดันเข้า ดูน๊อตยึดให้ตรงรู ใช้มือหมุนน๊อตเข้าจนเกือบสุด
	ใช้ประแจแอลขันน๊อตยึดคาลิเปอร์ทั้ง 2 ตัวจนแน่น (ตอนขันเข้า อย่าต่อด้ามยาวมาก ระวังน๊อตขาด ถ้าไม่ต่อด้าม ใช้เฉพาะประแจตัวสั้น ขันสุดแรงก็ได้ ถ้ามีประแจปอนด์ ใช้ 26 ft-lb) ปิดจุกยางกันฝุ่นที่หัวน๊อต ใส่เหล็กสปริงกันผ้าเบรกสั่น เสียบสายเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก การเปลี่ยนผ้าเบรกที่ล้อหน้าขวา ทำเช่นเดียวกัน

การเปลี่ยนผ้าเบรกที่ล้อหลัง ภาพนี้เป็นล้อหลังซ้าย ไม่มีตัวเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก

ใช้ประแจแอลถอดน๊อตยึดคาลิเปอร์ 2 ตัวออก (มีจุกยางปิดไว้เช่นเดียวกับเบรกหน้า)

	ถอดสปริงคลิปล็อกกันผ้าเบรกสั่น ใช้ไขควงงัดออก
	เอาคาลิเปอร์และผ้าเบรกออกมา
	ผ้าเบรกล้อหลังซ้ายที่ถอดออกมา และสปริงคลิปล็อกกันผ้าเบรกสั่น
	ชุดดิสก์เบรกของล้อหลังขวา จะเห็นสายไฟเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก
	ขั้นตอนต่อๆ ไปทำเช่นเดียวกับล้อหน้า เช่น ดันกระบอกสูบดิสก์เบรกกลับให้มิด (อย่าลืมไปดูระดับน้ำมันเบรกที่กระปุกเติม อย่าให้ล้น) ทำความสะอาด ขจัดฝุ่น
	หลังจากนั้นก็ใส่แผ่นผ้าเบรกนอก-ใน ใส่คาลิเปอร์ ขันน๊อตทุกตัว ทำย้อนรอยตอนถอด ตรวจสอบการขันน๊อตทุกตัวให้แน่น
	ตรวจดูระดับน้ำมันเบรกที่กระปุกน้ำมันสำรอง ให้ได้ระดับพอดี ถ้าต่ำให้เติมเพิ่ม ถ้าเกินให้ดูดออก

ปิดฝากระปุกเติมน้ำมันเบรก เช็ดทำความสะอาด ทดลองติดเครื่องยนต์ เหยียบเบรกทดสอบอยู่กับที่ ต้องไม่ปรากฏสัญญาณไฟเตือน BRAKE LININGS ทดลองวิ่งและเหยียบเบรกทดสอบ เบรกเบาๆ ประมาณ 4 - 5 ครั้ง ต้องเบรกอยู่และไม่มีเสียงดัง งาน DIY ของเราก็สำเร็จไปอีก 1 รายการ ผมเปลี่ยนผ้าเบรกเมื่อ 07/10/2006

แม้ว่าระบบเบรกในรถจะสมบูรณ์ดีแล้ว ยังมีสภาพภายนอกที่เกี่ยวข้องกับการเบรก เช่น สภาพของยาง สภาพของถนน ความเร็วของรถ และการตัดสินใจของผู้ขับรถ เป็นองค์ประกอบที่จะทำให้สามารถหยุดรถอย่างปลอดภัยตามระยะที่ต้องการได้หรือไม่ ข้อสำคัญมากๆ คือขับรถต้องระมัดระวัง มีสติครบถ้วน และไม่ประมาท ... ครับ เสร็จแล้ว ลองวิ่งทดสอบดู ทดลองเหยียบเบรกเบาๆ ก่อน เพื่อให้เบรกปรับหน้าสัมผัสสนิทกับจาน เมื่อเบรกเข้าที่ดีแล้ว ใช้งานไปทางไกล หรือวิ่งในเมือง มั่นใจและหายห่วงเรื่องเบรก .....ไปได้เลยละครับ

ตอบข้อสงสัย ........ ถาม ในการเปลี่ยนผ้าเบรก จำเป็นต้องเจียร์จานเบรกด้วยหรือไม่ ... ? ตอบ การเจียร์มีข้อเสียคือจะทำให้จานเบรกบางลง แต่ก็มีข้อดีคือผ้าเบรกจะจับหน้าจานเต็มพื้นที่ ประสิทธิภาพเบรกจะดีขึ้น เบรกจะอยู่ดีกว่าไม่เจียร์ ท่านผู้อ่านพิจารณาเองครับว่ารถของท่านสมควรเจียร์หรือไม่ (การเปลี่ยนผ้าเบรกครั้งนี้ของผมไม่ได้เจียร์ เพราะดูสภาพแล้วผิวจานเบรกเรียบดี เปลี่ยนคราวหน้าค่อยว่ากันใหม่) ถาม ในการเปลี่ยนผ้าเบรก จำเป็นต้องไล่ลมเบรกหรือไม่ ... ? ตอบ ถ้าเปลี่ยนผ้าเบรกเฉยๆ ไม่จำเป็น เพราะเราไม่ได้ไปยุ่งกับระบบน้ำมันเบรก แต่ถ้ามีการซ่อมเกี่ยวกับท่อเบรก ลูกสูบดิสก์เบรก แม่ปั๊มเบรก หรือเปิดระบบน้ำมันเบรกจนมีฟองอากาศปนอยู่ในน้ำมันเบรก (หรืออาการเบรกไม่ค่อยอยู่ เหยียบแป้นเบรกแล้วหยุ่นๆ ไม่มีกำลัง ต้องเหยียบซ้ำ 2 - 3 ครั้งจึงจะอยู่) แบบนี้จำเป็นต้องไล่ลม (ฟองอากาศ) ออกจากระบบให้หมดด้วย ... นะครับ

แถม ... ท้ายเพจนี้ ด้วยตัวอย่างผ้าเบรก แบบใช้เซนเซอร์ส่งเสียง จี๊ด ... เตือนผ้าเบรกสึก ผ้าเบรกบางยี่ห้อ เขาใช้แผ่นโลหะบางๆ ใส่ไว้กับผ้าเบรก พอผ้าเบรกสึกมากเข้า แผ่นโลหะจะเสียดสีกับจานเบรกดัง "จี๊ด .... จี๊ด ...." เป็นการเตือนว่าผ้าเบรกหมด ไม่ต้องตกใจ .... เขาใช้เซนเซอร์ แบบเสียงจี๊ดเตือน ซึ่งถ้าเราปิดกระจกรถหมด มักไม่ค่อยได้ยิน เพื่อนบ้านของเราเขารำคาญ จะตะโกนบอกเราว่าผ้าเบรกหมด ไปเปลี่ยนได้แล้ว .... คร๊าบ ภาพขวา เป็นผ้าดิสก์เบรก ของ TOYOTA MARK II ดูที่ศรชี้ เป็นเหล็กสปริงเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก เมื่อผ้าเบรกสึกมาก จนถึงเหล็กสปริง มันจะสีกับจานดิสก์เบรกส่งเสียง จี๊ด ..... ภาพนี้ เป็นผ้าดิสก์เบรก ของ MITSUBISHI LANCER ที่ศรชี้ เป็นสปริงเซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก พลิกดูด้านผ้าเบรก สังเกตตรงวงกลม ปลายโลหะสปริงตรงนี้ที่จะส่งเสียง เมื่อผ้าเบรกสึกบางจนถึงแผ่นโลหะสปริง จะทำให้โลหะสปริงเสียดสีกับจานดิสก์เบรก ส่งเป็นเสียงเตือนผู้ขับขี่ให้รับทราบ เสียง จี๊ด .. จี๊ด .. นี่แหละที่ผมเรียกว่า ... "เซนเซอร์เตือนผ้าเบรกสึก แบบส่งเสียงจี๊ด ..... " เป็นความรู้เสริม นะครับ ...... รู้ไว้ ใช่ว่า ....